CHẤT HOẠT ĐỘNG BỀ MẶT

 

CHẤT HOẠT ĐỘNG BỀ MẶT

1.Đặc điểm

        Chất hoạt động bề mặt là một chất có tác dụng làm giảm sức căng  bề mặt của một chất lỏng, Là chất mà phân tử: một đầu ưa nước và một đuôi kị nước

Chất hoạt động bề mặt được dùng làm giảm sức căng  bề mặt của một chất lỏng bằng cách làm giảm sức căng bề mặt tại bề mặt tiếp xúc của hai chất lỏng.

          Nếu có nhiều hơn hai chất lỏng không hòa tan thì chất Hoạt động bề mặt làm tăng diện tích tiếp xúc giữa hai chất lỏng đó. Khi hòa chất hoạt hóa bề mặt và trong một mộtchất lỏng thì các phân tử cuả chất hoạt hoá có xu hướng tạo đám. Nếu chất lỏnglà nước thì các phân tử sẽ chụm đuôi kị nước lại với nhau và quay đầu ưa nước ra tạo nên những hình dạng khách nhau như hình cầu, trụ hay màng

         Tính ưa, kị nước của một chất hoạt hóa bề mặt được đặc trưng bởi thông số là độ cân bằng ưakị nước (HLB), có giá trị từ 0 đến 40.

               HLB càng cao thì hóa chất càng dễ hòa tan trong nước

               HLB càng thấp thì hóa chất càng dễ hòa tan trong các dung môi không phân cực như dầu

             VD : Các chất hoạt động bề mặt truyền thống như Las, les dùng trong lĩnh vực tẩy rửa là các anionic surfactants, chúng đi kèm với tính chất tạo bot do đó gọi là chất tạo bọt

             Chất hoạt động bề mặt ethoxylates- gọi là nonionic surfactants vd : nonyl ethoxylate, octyl ethoxylate … Tùy theo độ HLB tacó  :

HLB : 1-3 phá bọt
HLB : 4-9 nhũ nước trong dầu
HLB : 9-11 wetting agents
HLB : 11-15 nhũ dầu trong nước
HLB > 15 chất khuếch tán

2. Phân loại

 Tùy theo tính chất mà chất hoạt động bề mặt được phân theo các loại khác nhau. Nếu xem theo tính chất điện của đầu phân cực của phân tử hoạt động bề mặt thì có thể phân chúng thành các loại sau :

·   Chất hoạt động ion : khi bị phân cực thì đầu phân cực bị ion hóa

§  Chất hoạt động dương : khi bị phân cực thì đầu phân cực mang điện dương

§   Chất hoạt hóa âm : khi bị phân cực thì đầu phân cực mang điện âm

·    Chất hoạt hoá phi ion : đầu phân cực không bị ion hóa

·    Chất hoạt hóa lưỡng cực  : khi bị phân cứ thì đầu phân cực có thể mang điện âm hoặc mang điện dương tùy theo pH của dung môi

3.Ứng dụng :

Chất hoạt động bề mặt ứng dụng rất nhiều trong đời sống hàng ngày . Ứng dụng phổ biến nhất là : bột giặt, sơn, nhuộm…

·     Trong công nghiệp dệt nhuộm: Chất làm mềm cho vải sợi, chất trợ nhuộm

·   Trong công nghiệp thực phẩm : Chất nhũ hóa cho bánh kẹo, bơ sữa và đồ hộp

·   Trong công nghiệp mỹ phẩm : Chất tẩy rửa, nhũ hóa, chất tạo bọt

·   Trong ngành in: Chất trợ ngấm và phân tán mực in

·   Trong nông nghiệp : Chất để gia công thuốc bảo vệ thực vật,

·   Trong xây dựng: Dùng để nhũ hóa nhựa đường, tăng cường độ đóng rắn của bê tông

·   Trong dầu khí: Chất nhũ hóa dung dịch khoan

·   Trong công nghiệp khoáng sản: Làm thuốc tuyển nổi, chất nhũ hóa, chất tạo bọt để làm giàu khoáng sản